اولین قسمتی که در دستگاه فلزیاب فلز را سنس می‌کند، کوئل (search coil) فلزیاب نام دارد که نقش بسیار مهمی در دقت و عمق نفوذ فلزیاب دارد. سایز و عمق میدان مغناطیسی توسط شکل و سایز کویل تشخیص داده می‌شود. انتخاب بین انواع کوئل فلزیاب باید با توجه به محیط کاووش، شرایط زمین، ابعاد و جنس هدف انجام شود و نکته‌ای که همواره باید مد نظر داشت سازگاری کویل با دستگاه فلزیاب است.
کویل فلزیاب چیست و چگونه کار می‌کنند؟
همانطور که گفته شد کوئل یکی از حیاتی‌ترین قسمت‌های فلزیاب است که یک دیسک صاف و معمولاً گرد است و یک میدان مغناطیسی تولید می‌کند. کوئل اهداف فلزی را در عمق زمین تشخیص می‌دهد و در انتهای دسته فلزیاب قرار دارد که توسط یک کابل به پنل کنترل اصلی وصل شده است.
کویل های فلزیاب به‌صورت کلی شامل دو رشته سیم تابیده‌شده است. برخی از کویل ها دارای یک سیم‌پیچ هستند که هم نقش فرستنده (Transmit Coil) و هم گیرنده (Receive Coil) را ایفا می‌کند. وقتی‌که فلزیاب روشن می‌شود سیم‌پیچ فرستنده یک میدان مغناطیسی را در محیط اطراف ایجاد می‌کند.
وقتی‌که یک جسم مغناطیسی با این میدان مغناطیسی ایجادشده برخورد می‌کند باعث ایجاد یک اعوجاج (Distortion) در میدان مغناطیسی می‌شود که سیم‌پیچ گیرنده این اعوجاج را تشخیص می‌دهد و سیگنال هشداری را به پنل کنترل اصلی می‌فرستد.
سایز و شکل کویل های فلزیاب
کویل با قطر کمتر از ۶ اینچ را کویل های کوچک، بین ۶ تا ۱۱ اینچ متوسط و بیش از ۱۱ اینچ را کویل های بزرگ می‌نامیم. همانطور که قبلاً به آن اشاره کردیم رابطه‌ای مستقیم بین سایز کویل و بزرگی میدان مغناطیسی وجود دارد و هرچه میدان مغناطیسی بزرگ‌تر باشد عمق قابل دسترسی نیز بیشتر است.
به‌صورت کلی اکثر کوئل ها به صورت دایره‌ای یا بیضوی هستند. کویل های بیضوی مانور پذیری بیشتری نسبت به دایره‌ای شکل‌ها دارند و عرض باریک آن‌ها پوشش بهتری را نسبت به کویل های دایره‌ای می‌دهند و دلیل آن نیز طول بلندتر آن‌هاست ، با این حال کمی عمق کاوش کویل های دایره‌ای بیشتر از کویل های بیضوی است و همچنین حساسیت بیشتری در خاک‌های غیر معدنی دارند.
پیکربندی انواع کوئل
یک کویل گنج یاب ممکن است دارای هرکدام از پیکربندی‌های زیر باشد. تفاوت در پیکربندی انواع کویل سبب تغییر در حساسیت، عمق نفوذ، میزان خطا و سرعت بازیافت دستگاه می‌شود.
- متحدالمرکز ( Concentric )
- تکی ( Mono )
- تصویری ( Imaging )
- پیکربندی Double-D
- پیکربندی دو جعبه‌ای ( 2Box )
عمق قابل‌دسترسی با کویل
عمق کاوش قابل‌دسترس در کویل فلزیاب‌ها با یک حساب سرانگشتی رابطه مستقیمی با قطر کویل فلزیاب دارد. هرچه قطر کوئل افزایش یابد میدان مغناطیسی تولیدشده توسط آن نیز بزرگ‌تر می‌شود و درنتیجه کمتر متمرکز می‌شود و شروع به نادیده گرفتن اشیاء کوچک فلزی می‌کند.
برای مثال، برای یک سکه این اثر هنگامی‌که از کویل هایی با قطر بیش از ۱۵ اینچ استفاده می‌کنید بیشتر از هنگامی که میدان مغناطیسی تولیدشده توسط کویل بزرگ باشد برای جست‌وجوی اهداف بزرگ و دفن شده در اعماق زمین مناسب است.
نکات مهم در خرید کویل فلزیاب
کویل هایی خریداری کنید که ضد آب و دارای پوشش‌های محافظ باشند. از سازگاری کویل با دستگاه فلزیاب خود اطمینان حاصل کنید. اگر قصد پیدا کردن طلا را دارید از کویل هایی که برای این کار بهینه‌شده‌اند استفاده کنید اگر قصد دارید نفوذ به عمق بیشتری را دارید از کویل های 2Box استفاده کنید.
اگر می‌خواهید تا حداقل تداخل را با مغناطیس زمین داشته باشید، کویل های Double D انتخاب مناسبی هستند، برای نقطه زنی بهتر از کویل های Concentric استفاده کنید. برای اینکه بتوان محوطه وسیع‌تری را پوشش داد و در مدت‌زمان کوتاه‌تری یک محیط خاص را اسکن کرد از کویل های بزرگ‌تر از ۱۱ اینچ استفاده کنید. نوع حرکت دادن انواع کویل فلزیاب بر روی زمین تأثیر بسیار زیادی در موفقیت شما دارد.
